Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 2007

Η πετρελαϊκή κρίση

Πηγές ενέργειας και μηχανές
Chris Woodford, Σαβάλλας 2005
Το πετρέλαιο χρησιμοποιείται για τη θέρμανση, τις μεταβολές και τη λειτουργία των μηχανών, αποτελεί δε βασική εισροή για την παραγωγή πετροχημικών και πολλών προϊόντων που χρησιμοποιούνται από τα νοικοκυριά, όπως τα πλαστικά σκεύη και τα ρούχα από πολυέστερ.
Θα εξετάσουμε πρώτα πως η οικονομία παράγει αγαθά κι υπηρεσίες.
Όταν η τιμή του πετρελαίου εκτινάσσεται
, κάθε επιχείρηση προσπαθεί να μειώσει τη χρήση των προϊόντων που έχουν ως βάση το πετρέλαιο. Οι χημικές βιομηχανίες αναπτύσσουν τεχνητά υποκατάστατα του πετρελαίου για να τα χρησιμοποιήσουν ως εισροές. Οι αεροπορικές εταιρείες αναζητούν αεροσκάφη που εξοικονομούν καύσιμα. Ο ηλεκτρισμός παράγεται χρησιμοποιώντας γεννήτριες που λειτουργούν με γκάζι / αέριο. Οι υψηλότερες τιμές πετρελαίου ωθούν την οικονομία στη χρήση μεθόδων παραγωγής που εξαρτώνται λιγότερο από το πετρέλαιο.
Πως όμως η αύξηση της τιμής του πετρελαίου επηρεάζει το τι θα παραχθεί ;
Τα νοικοκυριά στρέφονται στη χρήση κεντρικής θέρμανσης αερίου κι αγοράζουν μικρότερα αυτοκίνητα. Όσοι κατοικούν μακριά από τον τόπο εργασίας τους, μοιράζονται τα αυτοκίνητά τους με τους γείτονές τους ή μετακομίζουν πλησιέστερα στην πόλη όπου εργάζονται. Οι υψηλές τιμές όχι μόνο περιορίζουν την ζήτηση εμπορευμάτων που σχετίζονται με το πετρέλαιο, αλλά και ωθούν τους καταναλωτές να αγοράσουν υποκατάστατα εμπορεύματα. Η υψηλότερη ζήτηση γι' αυτά ανεβάζει τις τιμές τους και τονώνει την παραγωγή τους. Οι κατασκευαστές αυτοκινήτων παράγουν μικρότερα αυτοκίνητα, οι αρχιτέκτονες στρέφονται στην ηλιακή ενέργεια και τα ερευνητικά εργαστήρια αναπτύσσουν εναλλακτικές μεθόδους παραγωγής χημικών.
Η απάντηση στο ερώτημα για ποιόν θα παράγει η κοινωνία είναι καθαρή.
Τα έσοδα του ΟΠΕΚ
από τις πωλήσεις πετρελαίου αυξήθηκαν από 35 δις δολ. το 1973, σε σχεδόν 300 δις δολ. το 1980.
Μεγάλο μέρος της αύξησης των εσόδων αυτών δαπανήθηκε για αγορές προϊόντων που παρήγαγαν οι βιομηχανικές χώρες της Δύσης. Αντιθέτως, οι χώρες που εισήγαγαν πετρέλαιο υποχρεώθηκαν να θυσιάσουν μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής τους για να χρηματοδοτήσουν τις εισαγωγές πετρελαίου. Συνολικά, και σε όρους φυσικών αγαθών, η αύξηση της τιμής του πετρελαίου οδήγησε σε αύξηση της αγοραστικής δύναμης των χωρών του ΟΠΕΚ και σε αντίστοιχη μείωση της αγοραστικής δύναμης των χωρών που εισάγουν πετρέλαιο, όπως η Γερμανία κι η Ιαπωνία.
Το παράδειγμα των πετρελαϊκών κρίσεων
δείχνει πως η κοινωνία κατανέμει περιορισμένους πόρους παραγωγής μεταξύ ανταγωνιστικών χρήσεων. Όταν ο ΟΠΕΚ μείωσε τα επίπεδα παραγωγής, η υψηλότερη τιμή του πετρελαίου αντανακλούσε την μεγαλύτερη σπανιότητά του.
Σπάνιους πόρους ονομάζουμε τους πόρους των οποίων η ζήτηση υπερβαίνει την διαθέσιμη προσφορά όταν η τιμή τους είναι μηδέν.
Πηγή στοιχείων :
David Begg, Εισαγωγή στην οικονομική, Τόμοι 2, Κριτική 2006 και το βιβλίο που ήδη αναφέρθηκε.

Δεν υπάρχουν σχόλια: