Εισόδημα Κατά κεφαλήν ΑΕΕ, μέθοδος του Άτλαντα της παγκόσμιας τράπεζας, 2005
Σκούρο πράσινο : Χώρες χαμηλού εισοδήματος ( 875 δολ. ή λιγότερο )
Πράσινο : Χώρες χαμηλού μεσαίου εισοδήματος ( 876 - 3.465 δολ. )
Ανοιχτό πράσινο : Χώρες μεσαίου εισοδήματος ( 3.466 - 10.725 δολ. )
Κίτρινο : Χώρες υψηλού εισοδήματος ( 10.726 - δολ. και πάνω )
Γκρι : Δεν υπάρχουν στοιχεία
Σκούρο πράσινο : Χώρες χαμηλού εισοδήματος ( 875 δολ. ή λιγότερο )
Πράσινο : Χώρες χαμηλού μεσαίου εισοδήματος ( 876 - 3.465 δολ. )
Ανοιχτό πράσινο : Χώρες μεσαίου εισοδήματος ( 3.466 - 10.725 δολ. )
Κίτρινο : Χώρες υψηλού εισοδήματος ( 10.726 - δολ. και πάνω )
Γκρι : Δεν υπάρχουν στοιχεία
Σημειωματάριο του πολίτη του κόσμου
Κασταλία 2007
Εσείς και η οικογένειά σας έχετε ένα ετήσιο εισόδημα που σας δίνει την δυνατότητα να απολαμβάνετε διάφορα αγαθά κι υπηρεσίες, να ζείτε σ' ένα συγκεκριμένο μέρος και να έχετε ένα συγκεκριμένο βιοτικό επίπεδο. Το επίπεδο αυτό προσδιορίζεται από αυτά που θεωρείτε αναγκαία αγαθά - τρόφιμα, κατοικία, υγεία, εκπαίδευση - αλλά επίσης και κάτι πέραν αυτών, όπως η αναψυχή. Το εισόδημά σας είναι μικρότερο από το εισόδημα κάποιων γειτόνων σας και μεγαλύτερο από το εισόδημα κάποιων άλλων.
Οι χώρες επίσης έχουν διαφορετικά επίπεδα εισοδήματος. Το εισόδημα μιας χώρας, το εθνικό της εισόδημα, είναι το άθροισμα των εισοδημάτων όλων όσων ζουν στη χώρα αυτή. Το παγκόσμιο εισόδημα είναι το άθροισμα των εισοδημάτων όλων των χωρών ή το άθροισμα των εισοδημάτων όλων των κατοίκων του κόσμου.
Η κατανομή του εισοδήματος ( σε μία χώρα ή στον κόσμο ) μας δείχνει πως μοιράζεται το εισόδημα μεταξύ των διάφορων ομάδων ή ατόμων.
Το 41% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε φτωχές χώρες, από τις οποίες οι τρεις μεγαλύτερες είναι η Ινδία, η Κίνα και η Ινδονησία.
Το 44% ζει σε χώρες μεσαίου εισοδήματος, στις οποίες, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται η Ταϊλάνδη, η Βραζιλία, το Μεξικό και η Ουγγαρία. Στις πλούσιες βιομηχανικές χώρες, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι ΗΠΑ, η Δυτική Ευρώπη, ο Καναδάς κι η Ιαπωνία, αντιστοιχεί το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Επίσης, οι φτωχές χώρες αντιστοιχούν στα 2/5 του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά μόνο στο 3% του εισοδήματος. Οι πλούσιες χώρες αντιστοιχούν στο 15% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά στο 80% του παγκόσμιου εισοδήματος.
Για ποιους παράγει η παγκόσμια οικονομία ;
Ουσιαστικά για το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού που ζει στις πλούσιες βιομηχανικές χώρες. Η απάντηση στο ερώτημα για ποιους παράγονται τα αγαθά κι οι υπηρεσίες εμμέσως απαντά και στο ερώτημα για το τι παράγεται. Η παγκόσμια παραγωγή κατευθύνεται κυρίως προς τα αγαθά και τις υπηρεσίες που καταναλώνονται στις πλούσιες χώρες. Αυτές οι ανισότητες συγκαταλέγονται στα σημεία που θέλουν να τονίσουν οι πολέμιοι του καπιταλισμού.
Γιατί όμως υπάρχουν αυτές οι τεράστιες εισοδηματικές διαφορές ;
Το ζήτημα αυτό σχετίζεται με το ερώτημα πως παράγονται τα αγαθά. Στις φτωχές χώρες υπάρχουν λίγα μηχανήματα και λίγοι άνθρωποι διαθέτουν επαγγελματική κατάρτιση.
Ένας Αμερικανός εργάτης χρησιμοποιεί σύγχρονα μηχανήματα για μια δουλειά την οποία στην Αφρική διεκπεραιώνουν πολλοί εργάτες, χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, φτυάρια. Οι εργάτες στις φτωχές χώρες είναι λιγότερο παραγωγικοί επειδή εργάζονται κάτω από αντίξοες συνθήκες.
Το εισόδημα κατανέμεται άνισα μέσα σε κάθε χώρα όπως και μεταξύ διαφορετικών χωρών. Στη Βραζιλία το πλουσιότερο 10% των οικογενειών απολαμβάνει το 48% του εθνικού εισοδήματος της χώρας, αλλά στο ΗΒ, στο 10% των πιο πλούσιων οικογενειών αντιστοιχεί μόνο το 27% του εισοδήματος και στη Δανία μόνο το 20%.
Οι διαφορές αυτές, εν μέρει, μπορούν ν' αποδοθούν σε παράγοντες τους οποίους ήδη αναφέραμε. Για παράδειγμα, η δημόσια εκπαίδευση αυξάνει την πρόσβαση στη μόρφωση και την εκπαίδευση. Εντούτοις, όταν εξετάζουμε την κατανομή του εισοδήματος μέσα σε μία χώρα, θα πρέπει να συνυπολογίζουμε δύο πρόσθετους παράγοντες, οι οποίοι δεν παίζουν μεγάλο ρόλο στις παρατηρούμενες κατά κεφαλήν εισοδηματικές διαφορές μεταξύ χωρών.
Πρώτον, τα ατομικά εισοδήματα δεν προέρχονται μόνον από την εργασία αλλά και από την κατοχή περιουσιακών στοιχείων ( γη, κτίρια, μετοχές ), που αποφέρουν πρόσοδο, τόκους και μερίσματα. Σε χώρες όπως η Βραζιλία, η ιδιοκτησία γης και εργοστασίων είναι συγκεντρωμένη στα χέρια μιας μικρής ομάδας, ενώ στη Δανία όχι.
Δεύτερον, οι κοινωνίες μπορούν ν' αποφασίσουν αν θα λάβουν ή όχι μέτρα για ν' αλλάξουν την κατανομή του εισοδήματος. Μια κεντρικά ελεγχόμενη οικονομία στοχεύει σε μια ικανοποιητικού επιπέδου ισότητα στην κατανομή του εισοδήματος και του πλούτου. Σε μια οικονομία αγοράς κι ατομικής ιδιοκτησίας, ο πλούτος και η ισχύς μπορούν να συγκεντρωθούν στα χέρια λίγων. Μεταξύ αυτών των δύο άκρων, η κυβέρνηση μπορεί να επιβάλλει φόρους προκειμένου ν' αλλάξει την κατανομή του εισοδήματος που θα προέκυπτε σε μια οικονομία ατομικής ιδιοκτησίας. Ένας λόγος για τον οποίο η Δανία έχει μια πιο ισομερή κατανομή εισοδήματος από την Βραζιλία, είναι η υψηλή φορολόγηση των μεγάλων εισοδημάτων για τον περιορισμό της αγοραστικής δύναμης των πλουσίων, καθώς κι η επιβολή υψηλών φόρων κληρονομιάς για ν' αποφευχθεί η συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια λίγων οικογενειών.
Ο βαθμός ανισομερούς κατανομής του εισοδήματος σε μία χώρα επηρεάζει άμεσα το ερώτημα για ποιους παράγονται τα αγαθά και οι υπηρεσίες, αλλά επίσης καθορίζει και ποια αγαθά παράγονται. Στη Βραζιλία, όπου υπάρχει άνιση κατανομή του εισοδήματος, πολλοί εργάζονται ως υπηρέτες και ιδιωτικοί οδηγοί. Στη Δανία, όπου το εισόδημα κατανέμεται πολύ πιο ισομερώς, ελάχιστοι διαθέτουν υπηρετικό προσωπικό.
Οι χώρες επίσης έχουν διαφορετικά επίπεδα εισοδήματος. Το εισόδημα μιας χώρας, το εθνικό της εισόδημα, είναι το άθροισμα των εισοδημάτων όλων όσων ζουν στη χώρα αυτή. Το παγκόσμιο εισόδημα είναι το άθροισμα των εισοδημάτων όλων των χωρών ή το άθροισμα των εισοδημάτων όλων των κατοίκων του κόσμου.
Η κατανομή του εισοδήματος ( σε μία χώρα ή στον κόσμο ) μας δείχνει πως μοιράζεται το εισόδημα μεταξύ των διάφορων ομάδων ή ατόμων.
Το 41% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε φτωχές χώρες, από τις οποίες οι τρεις μεγαλύτερες είναι η Ινδία, η Κίνα και η Ινδονησία.
Το 44% ζει σε χώρες μεσαίου εισοδήματος, στις οποίες, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται η Ταϊλάνδη, η Βραζιλία, το Μεξικό και η Ουγγαρία. Στις πλούσιες βιομηχανικές χώρες, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι ΗΠΑ, η Δυτική Ευρώπη, ο Καναδάς κι η Ιαπωνία, αντιστοιχεί το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Επίσης, οι φτωχές χώρες αντιστοιχούν στα 2/5 του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά μόνο στο 3% του εισοδήματος. Οι πλούσιες χώρες αντιστοιχούν στο 15% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά στο 80% του παγκόσμιου εισοδήματος.
Για ποιους παράγει η παγκόσμια οικονομία ;
Ουσιαστικά για το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού που ζει στις πλούσιες βιομηχανικές χώρες. Η απάντηση στο ερώτημα για ποιους παράγονται τα αγαθά κι οι υπηρεσίες εμμέσως απαντά και στο ερώτημα για το τι παράγεται. Η παγκόσμια παραγωγή κατευθύνεται κυρίως προς τα αγαθά και τις υπηρεσίες που καταναλώνονται στις πλούσιες χώρες. Αυτές οι ανισότητες συγκαταλέγονται στα σημεία που θέλουν να τονίσουν οι πολέμιοι του καπιταλισμού.
Γιατί όμως υπάρχουν αυτές οι τεράστιες εισοδηματικές διαφορές ;
Το ζήτημα αυτό σχετίζεται με το ερώτημα πως παράγονται τα αγαθά. Στις φτωχές χώρες υπάρχουν λίγα μηχανήματα και λίγοι άνθρωποι διαθέτουν επαγγελματική κατάρτιση.
Ένας Αμερικανός εργάτης χρησιμοποιεί σύγχρονα μηχανήματα για μια δουλειά την οποία στην Αφρική διεκπεραιώνουν πολλοί εργάτες, χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, φτυάρια. Οι εργάτες στις φτωχές χώρες είναι λιγότερο παραγωγικοί επειδή εργάζονται κάτω από αντίξοες συνθήκες.
Το εισόδημα κατανέμεται άνισα μέσα σε κάθε χώρα όπως και μεταξύ διαφορετικών χωρών. Στη Βραζιλία το πλουσιότερο 10% των οικογενειών απολαμβάνει το 48% του εθνικού εισοδήματος της χώρας, αλλά στο ΗΒ, στο 10% των πιο πλούσιων οικογενειών αντιστοιχεί μόνο το 27% του εισοδήματος και στη Δανία μόνο το 20%.
Οι διαφορές αυτές, εν μέρει, μπορούν ν' αποδοθούν σε παράγοντες τους οποίους ήδη αναφέραμε. Για παράδειγμα, η δημόσια εκπαίδευση αυξάνει την πρόσβαση στη μόρφωση και την εκπαίδευση. Εντούτοις, όταν εξετάζουμε την κατανομή του εισοδήματος μέσα σε μία χώρα, θα πρέπει να συνυπολογίζουμε δύο πρόσθετους παράγοντες, οι οποίοι δεν παίζουν μεγάλο ρόλο στις παρατηρούμενες κατά κεφαλήν εισοδηματικές διαφορές μεταξύ χωρών.
Πρώτον, τα ατομικά εισοδήματα δεν προέρχονται μόνον από την εργασία αλλά και από την κατοχή περιουσιακών στοιχείων ( γη, κτίρια, μετοχές ), που αποφέρουν πρόσοδο, τόκους και μερίσματα. Σε χώρες όπως η Βραζιλία, η ιδιοκτησία γης και εργοστασίων είναι συγκεντρωμένη στα χέρια μιας μικρής ομάδας, ενώ στη Δανία όχι.
Δεύτερον, οι κοινωνίες μπορούν ν' αποφασίσουν αν θα λάβουν ή όχι μέτρα για ν' αλλάξουν την κατανομή του εισοδήματος. Μια κεντρικά ελεγχόμενη οικονομία στοχεύει σε μια ικανοποιητικού επιπέδου ισότητα στην κατανομή του εισοδήματος και του πλούτου. Σε μια οικονομία αγοράς κι ατομικής ιδιοκτησίας, ο πλούτος και η ισχύς μπορούν να συγκεντρωθούν στα χέρια λίγων. Μεταξύ αυτών των δύο άκρων, η κυβέρνηση μπορεί να επιβάλλει φόρους προκειμένου ν' αλλάξει την κατανομή του εισοδήματος που θα προέκυπτε σε μια οικονομία ατομικής ιδιοκτησίας. Ένας λόγος για τον οποίο η Δανία έχει μια πιο ισομερή κατανομή εισοδήματος από την Βραζιλία, είναι η υψηλή φορολόγηση των μεγάλων εισοδημάτων για τον περιορισμό της αγοραστικής δύναμης των πλουσίων, καθώς κι η επιβολή υψηλών φόρων κληρονομιάς για ν' αποφευχθεί η συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια λίγων οικογενειών.
Ο βαθμός ανισομερούς κατανομής του εισοδήματος σε μία χώρα επηρεάζει άμεσα το ερώτημα για ποιους παράγονται τα αγαθά και οι υπηρεσίες, αλλά επίσης καθορίζει και ποια αγαθά παράγονται. Στη Βραζιλία, όπου υπάρχει άνιση κατανομή του εισοδήματος, πολλοί εργάζονται ως υπηρέτες και ιδιωτικοί οδηγοί. Στη Δανία, όπου το εισόδημα κατανέμεται πολύ πιο ισομερώς, ελάχιστοι διαθέτουν υπηρετικό προσωπικό.
Πηγές στοιχείων : David Begg, Εισαγωγή στην οικονομική, Τόμοι 2, Κριτική 2006 και το βιβλίο που ήδη αναφέρθηκε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου